W 1997 r. Jan Paweł II ustanowił Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. W Adhortacji apostolskiej „Vita consecrata” pisał, że życie konsekrowane znajduje się w samym sercu Kościoła, jako element o decydującym znaczeniu dla jego misji, ponieważ wyraża najgłębszą istotę powołania chrześcijańskiego oraz dążenie całego Kościoła-Oblubienicy do zjednoczenia z jedynym Oblubieńcem. (...) Życie konsekrowane nie tylko w przeszłości było pomocą i oparciem dla Kościoła, ale stanowi cenny i nieodzowny dar także dla teraźniejszości i przyszłości Ludu Bożego, ponieważ jest głęboko zespolone z jego życiem, jego świętością i misją” - pisał bł. Jan Paweł II. O tym jak ważne są wspólnoty zakonne w życiu Kościoła mówił także Papież Polak podczas spotkania z zakonami na Jasnej Górze w 1979 r.: „Zakony są ważną cząstką Kościoła. Zapotrzebowanie na ich działalność nie maleje, lecz wręcz przeciwnie - rośnie”. I dodawał: „Wasze domy powinny być przede wszystkim ośrodkami modlitwy, skupienia i dialogu, osobistego i wspólnotowego z tym, Który jest i ma pozostać pierwszym i naczelnym Rozmówcą w każdym waszym pracowitym dniu”.

Owoce żywej wiary

Ważność życia konsekrowanego podkreślają często biskupi polscy. „Zakonnicy i zakonnice nie biorą się znikąd. Są owocem żywej wiary, gorącej modlitwy i świadectwa życia chrześcijańskiego w rodzinach, w parafiach i we wszystkich innych wspólnotach Kościoła” - napisali w jednym z listów na Dzień Życia Konsekrowanego. Ordynariusz Sandomierski bp. Krzysztof Nitkiewicz mówił podczas spotkania w Stalowej Woli do osób życia konsekrowanego: „Jesteście dla nas znakiem, który skłania do refleksji, czasami wybudza z błogiego snu i powoduje zbawienne wyrzuty sumienia. To wy, drogie Siostry, Ojcowie i Bracia, jesteście dla nas wszystkich znakiem całkowitego oddania się Chrystusowi poprzez ślub posłuszeństwa, ubóstwa i czystości. W tradycji wschodniej życie monastyczne było ideałem dla wszystkich chrześcijan, którzy nawet jeśli pozostawali w świecie, czerpali z niego inspirację do przemiany. Więc i wy jesteście dla nas znakiem, nawet wtedy, gdy z powodu podeszłego wieku czy choroby wasza zewnętrzna aktywność stopniowo się zmniejsza. Ale przecież ewangeliczna prorokini Anna miała 84 lata i po spotkaniu z Chrystusem stała się Jego znakiem dla swojego narodu. Kontynuujcie tę misję w naszej sandomierskiej diecezji. Bądźcie znakiem czytelnym, jak górujące wieże kościołów, znakiem jasnym, jak płonące dzisiaj świece gromniczne, znakiem donośnym, jak dźwięk dzwonów”.

Fundament i opoka

Fundament życia zakonnego stanowi praktykowanie rad ewangelicznych. Śluby czystości, ubóstwa i posłuszeństwa składają zakonnicy i zakonnice w każdym zgromadzeniu, bez względu na to czy jest to zakon o wielowiekowej tradycji, czy powołany do życia niedawno.

Ślub czystości oznacza uznanie Jezusa jako jedynej miłości i wiąże się z rezygnacją z życia małżeńskiego i posiadania dzieci. Ślub ubóstwa oznacza zobowiązanie się do życia skromnego, odrzucenie materialnych pokus, nie gromadzenie dóbr, a oddawanie ich potrzebującym braciom. Ślub posłuszeństwa jest wymogiem związanym ze sferą wolności człowieka. W „Vita consecrata” bł. Jana Pawła II czytamy: „Posłuszeństwo właściwe dla życia konsekrowanego ukazuje w sposób szczególnie wyrazisty posłuszeństwo Chrystusa wobec Ojca i opierając się na tej właśnie tajemnicy, poświadcza, że nie ma sprzeczności między posłuszeństwem a wolnością”.

Obchodom Dnia Życia Konsekrowanego zawsze towarzyszy myśl przewodnia, temat wokół którego skupiają się rozważania, rzeczywistość, na którą Kościół chce zwrócić szczególną uwagę. W minionych latach tematami tymi były: zakony kontemplacyjne, powołanie kobiet do życia konsekrowanego, reflekcje o ślubach czystości, ubóstwa i posłuszeństwa, znaczeniu powołania czy służby drugiemu człowiekowi - w ten sposób starano się pokazać szerokie spektrum działań, jakie obejmują zakony i zgromadzenia.

Ciągle bowiem wydaje się, że wybranie życia konsekrowanego jest dla wielu ludzi decyzją niezrozumiałą. Przeciętny Polak bez cienia wątpliwości przyjmuje wybór życia małżeńskiego, rozumie też decyzję o zostaniu księdzem, o tyle wybór życia jako zakonnica czy zakonnik nie jest już tak oczywisty. Niezrozumienie rośnie, gdy w grę wchodzi zakon zamknięty, kontemplacyjny, w którym żyje się w zupełnej izolacji od świata zewnętrznego, czy zgromadzenia misyjne, które swoje placówki mają w Afryce, na Syberii czy w dalekiej Azji. Niezrozumienie bierze się zapewne z niewiedzy, czemu zaradzać ma m.in. właśnie Dzień Życia Konserowanego.

Co Polacy wiedzą o zakonach?

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego zadał reprezentatywnej grupie katolików kilka pytań dotyczących zakonów. Okazało się, że co piąty Polak nie wie, jakie jest znaczenie zakonów w Kościele. Najczęściej kojarzymy zakony z działalnością charytatywną (16%) oraz szeroko pojętą ewangelizacją (14%). Dla co dziesiątego Polaka zakonnicy i zakonnice przede wszystkim: „modlą się, pokutują i wypraszają łaski dla Kościoła”.

Tymczasem zakonnicy, obok modlitwy, kontemplacji i pokuty, pracują, działają i podejmują liczne inicjatywy. Przykładem jest praca duszpasterska w parafiach, opieka nad diecezjalnymi sanktuariami - np. dominikanie w Tarnobrzegu, zmartwychwstańcy w Sulisławicach czy oblaci na Świętym Krzyżu. Szkoły katolickie w Polsce prowadzone przez zakony cieszą się świetną renomą i niesłabnącym zainteresowanie rodziców inwestujących w dobrą edukację dzieci. Zakonnicy i zakonnice pracują w szpitalach i domach pomocy społecznej, w placówkach leczniczych i rehabilitacyjnych. Zajmują się także katechezą w szkołach. Prowadzą własne przedszkola, często na prawach placówek publicznych, a więc ogólnodostępnych. Księża proboszczowie bardzo wysoko ceniają sobie pracę sióstr w parafii. Zakony włączają się także w życie lokalnych społeczności, w zależności od potrzeb reagują na potrzeby bliźnich. Wiele domów zakonnych karmi bezdomnych i ubogich, ubiera ich, co jest niezwykle ważne zwłaszcza zimą, i pomaga odnaleźć się im w rzeczywistości. Przy klasztorach i domach zakonnych działają świetlice dla dzieci z rodzin dysfunkcyjnych, oratoria, grupy wsparcia, itd. Postawę zakonnic i zakonników podziwiała cała Polska, gdy diecezję sandomierską pustoszyła powódź, m.in. oddanie dla powodzian sióstr dominikanek z Wielowsi.

Na terenie diecezji sandomierskiej obecnych jest 10 zakonów męskich i 21 żeńskich.

Sens życia konsekrowanego polega na oddaniu swojego życia na służbę Bogu i bliźnim - czy to w zakonach, zgromadzeniach, stowarzyszeniach życia apostolskiego czy instytutach świeckich. Ich obecność, modlitwa i praca jest nieodłączną i bezcenną częścią życia Kościoła. Warto o tym pamiętać nie tylko z okazji poświęconego im dnia.

Na świecie jest obecnie 1 mln 300 tys. zakonników i zakonnic. Przynależą do 9 tys. różnego rodzaju wspólnot.