„Robi się ciepło na sercu, kiedy zagląda się na strony tej książki, kiedy uświadamiamy sobie, że tu w Wilnie jesteśmy około 200 kilometrów od tego miejsca, gdzie dzieje się akcja" powieści – powiedział dziennikarzom ambasador Polski na Litwie Konstanty Radziwiłł.

Czytanie przez wszystkich chętnych fragmentów powieści „Nad Niemnem” poprzedził wykład dr Ireny Fedorowicz z Uniwersytetu Wileńskiego o Elizie Orzeszkowej i jej powiązaniach z Wilnem. Orzeszkowa była m.in. założycielką księgarni i wydawnictwa w tym mieście; mieszkając w Grodnie często bywała w Wilnie na przedstawieniach teatralnych, była zapraszana też od wygłaszania tu odczytów.

„Czuła się tutaj jak u siebie. Znamy fakt, że w momencie, kiedy przyjeżdżała do Wilna, to miała zapewnione konie i powóz, zapewniał to hrabia Tyszkiewicz, żeby mogła się swobodnie poruszać po Wilnie” – wskazała dr Fedorowicz.

Podczas ostatniego pobytu w Wilnie w 1909 roku pisarka podjęła decyzję, żeby swoją spuściznę rękopiśmienną przekazać do zbiorów Towarzystwa Przyjaciół Nauk Wilna, którego była współzałożycielką. Obecnie część tych zbiorów jest przechowywana w wileńskiej Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich, a część w Archiwum Historycznym.

Tradycją wileńskiej edycji Narodowego Czytania jest udział w niej Polskiego Teatru „Studio” w Wilnie. Również tym razem czytanie „Nad Niemnem” zainicjowali aktorzy.

Narodowe Czytanie w Wilnie odbywa się od blisko 10 lat i cieszy się dużą popularnością. Przedsięwzięcie organizują też poszczególne polskie szkoły i polskie środowiska.

Akcja Narodowego Czytania organizowana jest od 2012 roku z inicjatywy prezydenta RP.

Z Wilna Aleksandra Akińczo (PAP)

aki/ ap/