W deklaracji podpisujący musi jednak zobowiązać się do pokrycia kosztów odbudowy siedlisk i powrotu gatunków ważnych z punktu widzenia programu Natura 2000, które znikną z tych powierzchni. Ministerstwo udowadnia, że będzie to łatwe do udokumentowania, poprzez porównanie wyników z tej części Puszczy, gdzie wykonano badania ochronne.

W 2004 r. cały obszar Puszczy Białowieskiej zgłoszono do sieci Natura 2000 m.in. ze względu na występowanie rzadkich gatunków (np. dzięcioła białogrzbietego, dzięcioła trójpalczastego, sóweczki, włochatki, skowronka borowego, lelka kozodoja i wielu innych) czy siedlisk (np. borów i lasów bagiennych, łęg olszowych i jesionowych). – Obowiązkiem Polski jest chronić siedliska, które zostały wyznaczone w tym programie – powiedział minister resortu środowiska prof. Jan Szyszko na śniadaniu prasowym, z udziałem wiceministrów: Andrzeja Koniecznego i Mariusza Gajdy oraz zaproszonych dziennikarzy, na którym omówiono m.in. planowane przez Ministerstwo Środowiska działania dotyczące Puszczy Białowieskiej.

Prawo UE nakazuje Polsce ochronę tych siedlisk i gatunków. – Jesteśmy zobowiązani również by przywrócić te siedliska i gatunki, które były na tym obszarze, a zaginęły – podkreślał profesor. Na zanik siedlisk w Puszczy Białowieskiej miało wpływ kilka czynników m.in. gradacja drzewostanów świerkowych na skutek masowego pojawu kornika drukarza, zbyt niski czy też zbyt wysoki poziom wód gruntowych.

Od bieżącego roku podjęto więc – na powierzchni obejmującej prawie 34 tys. ha lasów gospodarczych Puszczy Białowieskiej – działania ochronne mające na celu zahamowanie procesu degradacji. Na pozostałej części lasów gospodarczych polskiej części Puszczy (obejmującej ponad 17 tys. ha), drzewa nie będą wycinane.

Wycinka chorych drzew wywołała jednak protest ekologicznych aktywistów i organizacji lewicowych, a w konsekwencji spór o metody ochrony Puszczy, który trwa już od dłuższego czasu i który przekroczył granice Polski. Na temat Puszczy wypowiadają się nie tylko naukowcy, leśnicy czy ekolodzy, ale także politycy czy artyści, którzy rzadko mogą pochwalić się znajomością jej historii czy merytoryczną wiedzą na temat jej obecnego stanu. „Dyskusje” w mediach, Internecie czy na ulicznych protestach opierają się w dużej mierze na emocjonalnych przepychankach, a nie merytorycznej wymianie argumentów.

Neoliberalne organizacje i ruchy aktywistów, którzy opowiadają się za całkowitym zakazem wycinki drzew i ochroną przed jakąkolwiek ingerencją człowieka rozpowszechnili swój pogląd szeroko na świecie przedstawiając Polskę jako kraj nie szanujący zasobów przyrodniczych, w którym dla chęci zysku wycina się Puszczę Białowieską. Tego rodzaju nieprawdziwe informacje pojawiają się w popularnej światowej prasie, zwłaszcza tej o lewicowo–liberalnym profilu. Nic więc dziwnego, że wydarzeniami w Polsce zaniepokoiły się międzynarodowe instytucje takie jak UNESCO i Komisja Europejska.

W tym samym czasie Ministerstwo Środowiska zaczęło otrzymywać listy zawierające protesty i postulaty zaprzestania wycinki w Puszczy. Została również złożona skarga do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w Strasburgu przeciwko Polsce wraz z wnioskiem o wstrzymanie wycinki do czasu rozprawy przed Trybunałem.

– Najwyższy czas podjąć konkretne działania. Najwyższy czas, by Europejski Trybunał Sprawiedliwości powiedział kto ponosi odpowiedzialność za obecny stan siedlisk w Puszczy Białowieskiej – podkreśla minister Jan Szyszko. – Chcemy żeby do rozprawy doszło jak najszybciej – zaznacza i dodaje, że Polska zobowiązana jest udzielić odpowiedzi w do 4 sierpnia br.

W Europejskim Trybunale Sprawiedliwości w Strasburgu Polska przedstawi m.in. wyniki kompleksowej inwentaryzacji siedlisk i gatunków na całym terenie Puszczy, jakiej dokonano w 2016 r. Badania te będą prowadzone również w bieżącym roku oraz kontynuowane w latach następnych. Porównanie danych z obszaru, gdzie nie będą wycinane drzewa z obszarem, gdzie będą prowadzone działania ochronne pozwolą na uzyskanie odpowiedzi na pytanie: kto będzie ponosił odpowiedzialność, za zanik chronionych siedlisk i gatunków.